رسوم مردم استان کردستان در شب یلدا

رسوم شب یلدا در کردستان

شب یلدا را در کردستان «شه‌و چله» (شب چله) یا «شه‌و زمسان» (شب زمستان) می‌نامند. شبی که پیش از فرارسیدن‌اش، هیجان و شور خاصی را در میان مردم برمی‌انگیزد.

اصلی‌ترین ویژگی شب چله، گردآمدن خانواده‌ها با هماهنگی قبلی در کنار هم است به صورتی که معمولاً یک هفته قبل آن مشخص می‌شود که شب چله این سال در خانه‌ چه کسی جمع شوند.

در خانواده‌هایی که پدر، در قید حیات باشد معمولاً فرزندان با عروس‌ها و دامادها شب چله را در آنجا می‌گذرانند. اما چون خانواده‌ پدرخانوم پدر شوهر مطرح است معمولاً نوبت را رعایت می‌نمایند. اما به هر صورت که باشد اصل بر جمع شدن چند خانواده در کنار هم است.

برگزاری مراسم یلدا، آیینی خانوادگی است و گردهمایی‌ها به خویشاوندان و دوستان نزدیک محدود می شود، بی گمان برای جوانان نسل امروز کرسی گذاشتن، کنار یا دور کرسی نشستن نیاز به توضیح و توصیف دارد.

در زمستانها، استفاده از کرسی برای گرم کردن خانه و دور کرسی نشینی معمولا از شب یلدا، نخستین شب زمستان، شروع می‌شد و تا پایان چله بزرگ - و در برخی خانواده ها تا پایان چله کوچک - ادامه داشت. اعضای خانواده از کوچک و بزرگ، دور کرسی، که روی آن را میوه و آجیل پوشانده بود، می‌نشستند.

 رسوم شب یلدا در کردستان 

سنندجی‌ها چند ماه قبل از شب چله، خربزه‌های کوچکی را که از روستای سراب قامیش تهیه می‌شود را در تفاله سرکه می‌اندازند تا برای این شب کالَک تورش (خربزه ترش) که از اصلی‌ترین موارد سفره است را داشته باشند.

همچنین چند ماه قبل از زمستان، خوشه‌های انگور را در زیرزمین یا در سایه، نخ کرده و از سقف آویزان می‌کنند که به آن «آنو» (با نون مفخم) می‌گویند.

غذای این شب عموماً دلمه برگ مو و کلم است که گوشت را لابه لای آن می‌گذارند. سفره‌ شب چله علاوه بر دلمه، شامل رب انار و شیره‌ انگور، دوغ، ماست، روغن و کره محلی، پیاز و خربزه ترش است.

غذای مخصوص شب یلدا در کردستان

امروزه در کنار دلمه‌ برگ مو و کلم، دولمه فلفل سبز و بادمجان نیز تهیه می‌شود. بعد از صرف شام، کالَک ترش را قاچ کرده و میل می‌کنند. بعد از خوردن غذای چرب و سنگین شب چله، میل کردن این خربزه‌ی ترش، هضم غذا را آسان نموده و باعث می‌شود بقیه‌ شب نیز بتوان از تنقلات متنوع و میوه‌های رنگارنگ شب چله نیز استفاده کرد.